Cây vối được sử dụng phổ biến làm thức uống hàng ngày. Đối với sức khỏe con người, cây vối có rất nhiều tác dụng.
Điều kiện sinh thái của cây vối
Cây vối có tên khoa học là Cleistocalyx operculatus, thuộc họ Sim (Myrtaceae). Đây là là loại cây mọc nhiều ở vùng nhiệt đới. Cây vối thường cao chừng 5 – 6 m, cuống lá dài 1- 1,5 cm. Phiến lá cây vối dai và cứng. Hoa vối gần như không có cuống, màu lục nhạt, trắng. Quả vối có hình trứng, đường kính 7 – 12 mm, có dịch. Lá, cành non và nụ vối có mùi thơm dễ chịu đặc biệt của vối. Tất cả các bộ phận của cây vối như lá, nụ, hoa, rễ… đều có thể dùng làm thuốc.
Công dụng của cây vối
“Thần dược” cho hệ tiêu hóa
Theo Đông y, lá vối có tác dụng kiện tỳ, giúp tiêu hóa tốt, ăn ngon. Chất đắng trong vối có vai trò giúp kích thích tiết nhiều dịch tiêu hóa. Mặt khác, chất tannin có tác dụng bảo vệ niêm mạc ruột, chất tinh dầu có tính kháng khuẩn cao nhưng cũng không làm tổn hại đến những loại vi khuẩn có ích sinh sống ở ống tiêu hóa.
Đặc biệt, nước lá và nụ vối có các hoạt chất ức chế sự phát triển của vi trùng gram âm và gram dương nên có thể sử dụng lâu dài để điều trị bệnh viêm đại tràng và các bệnh tiêu hóa khác như tiêu chảy, rối loạn tiêu hóa.
Nước lá vối có nhiều công dụng với sức khỏe của bạn
Nụ vối có tác dụng phòng và điều trị tiểu đường
Các nhà khoa học của Đại học Phụ nữ Nhật Bản và Viện Dinh dưỡng Quốc gia đã rút ra kết luận: Nụ vối có khả năng hạn chế tăng lượng đường huyết sau ăn và hỗ trợ ổn định đường huyết, phòng ngừa biến chứng của đái tháo đường, hỗ trợ giảm lipid máu.
Nụ vối có thể hỗ trợ phòng và điều trị biến chứng tiểu đường vì trong nụ vối còn có chứa một hàm lượng polyphenol cao (tương đương 128mg catechin/gam trọng lượng khô) và hoạt chất ức chế loại men alpha-glucosidase.
Chống ô xy hóa cho cơ thể
Các kết quả tiến hành trong phòng thí nghiệm cho thấy nụ vối có khả năng chống ô xy hóa mạnh, triệt tiêu các gốc tự do. Nụ vối có khả năng chống ô xy hóa (antioxydants) đã làm giảm sự hình thành đục thủy tinh thể, phục hồi các men chống ô xy hóa trong cơ thể, bảo vệ sự tổn thương tế bào bê-ta tuyến tụy.
Nụ vối có khả năng chống oxy hóa cho cơ thể
Nụ vối giúp đào thải chất độc
Mùa hè, sau những giờ lao động mệt nhọc, nếu được ngồi nghỉ ngơi uống bát nước vối sẽ thấy hết khát và đỡ mệt. Ngoài nước ra, cơ thể còn được cung cấp các muối khoáng và vitamin cần thiết khi uống nước vối. Nước vối có công dụng giải nhiệt rất hiệu quả trong những ngày hè nóng nực. Nó có thể nhanh chóng làm mát cơ thể và rất lợi tiểu nên giúp đào thải các độc tố trong cơ thể qua đường tiết niệu.
Lá vối là thuốc sát khuẩn cho da
Lá vối có chứa nhiều chất kháng sinh có thể diệt được nhiều vi khuẩn có hại. Chính vì vậy, lá vối tươi hay khô sắc đặc được coi như thuốc sát khuẩn dùng điều trị các bệnh ngoài da như mụn nhọt, ghẻ lở. Lấy lá vối tươi nấu lấy nước đặc dùng để gội đầu chữa chốc lở rất hiệu nghiệm.
Lá vối có nhiều tác dụng với sức khỏe
Một số bài thuốc chữa bệnh từ lá vối
Sau đây là một số bài thuốc chữa bệnh từ cây vối:
- Bài thuốc chữa lở ngứa, chốc đầu
Ta lấy lá vối lượng vừa đủ nấu thật kỹ lấy nước để tắm gội, rửa nơi lở ngứa vài lần là khỏi.
- Trị đau bụng đi ngoài
Lá vối 3 cái, núm quả chuối tiêu 10g, vỏ ổi rộp 8g. Tất cả thái nhỏ ra rồi phơi khô sắc với 400ml nước. Sắc đặc lại còn 100ml chia thành 2 lần uống trong ngày. Dùng liền 2 – 3 ngày sẽ khỏi.
- Chữa viêm đại tràng mạn tính, rối loạn tiêu hóa
Sử dụng khoảng 200g lá vối tươi, xé nhỏ, cho vào 2 lít nước sôi. Ngâm tất cả trong 1 giờ để uống thay cho nước.
- Chữa đầy bụng, không tiêu
Lấy vỏ thân cây vối khoảng 6 – 12g, sắc kỹ lấy nước đặc uống 2 lần trong ngày.
Lấy nụ vối khoảng 10 – 15g, sắc lấy nước đặc uống 3 lần mỗi ngày.
- Giảm mỡ máu
Lấy nụ vối khoảng 15 – 20 g cho nước nóng hãm lấy nước uống thay trà trong ngày hoặc nấu thành nước đặc chia làm 3 lần uống trong ngày. Cần uống nước thường xuyên mới hiệu nghiệm.
Lấy lá vối khô rửa sạch cho vào ấm nước, cho nước lạnh vào đun sôi rồi uống nóng hoặc uống lạnh. Có thể lấy nụ vối đun trong nước đến khi sôi hoặc, hãm trong nước sôi như cách hãm trà xanh.
Nước lá vối khô có màu đỏ nâu nhạt, còn hãm từ lá tươi có màu xanh như nước trà xanh. Khi uống nước vối có vị hơi đắng, ngọt dịu nhẹ, hương thơm ngai ngái.
Lưu ý cách sử dụng
Tuy cây vối có nhiều tác dụng với sức khỏe nhưng trong quá trình sử dụng, muốn phát huy hết công dụng mà không gây ra những tác dụng phụ cần một số lưu ý như sau:
Cân lượng sức khỏe, thể trạng của cơ thể để uống lá vối sao cho hiệu quả nhất. Không nên uống nhiều quá gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe.
Mọi người nên sử dụng lá vối và nụ vối khô sẽ tốt hơn là sử dụng lá vối tươi. Bên trong lá vối tươi có nhiều tác nhân kháng viêm và kháng khuẩn rất mạnh, uống nhiều dễ dẫn tới tình trạng hao huyết và tiêu diệt những vi khuẩn có lợi.
Không nên uống nụ vối hay lá vối lúc bụng đói dễ gây cồn cào ruột gan, đau dạ dày, buồn nôn. Vì vậy, nên uống sau khi đã ăn cơm rồi, không nên uống lúc sáng sớm khi chưa ăn gì, hoặc buổi tối trước khi đi ngủ.
Bất cứ loại thảo dược hoặc thuốc bổ nào nếu lạm dụng quá cũng gây ra những hệ quả nhất định. Uống quá nhiều chè lá vối và nụ vối đôi khi còn gây ra rối loạn tiêu hóa, khó tiêu, khó ngủ, gây ảnh hưởng không tốt đến hệ bài tiết. Vì vậy, chỉ nên uống một lượng vừa đủ. Tốt nhất là uống 1 ấm hoặc 1 ly vối mỗi ngày. Không nên uống nước vối quá nhiều sau ăn có thể gây cản trở hấp thu dưỡng chất. Không nên uống nước vối đặc mà nên pha loãng sẽ không ảnh hưởng đến sức khỏe.
Hàng ngày hãm nước vối thay cho uống trà. Để tăng tác dụng của nước vối, cần có chế độ luyện tập đầy đủ.
Cây vối được sử dụng phổ biến từ bao đời nay. Thật tuyệt vời nếu trong những ngày hè nóng bức có một cốc nước vối trong lành giải khát. Tuy nhiên cũng cần sử dụng lá vối đúng cách để không gây ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe.
