Trong dân gian từ lâu đã tương truyền rằng chè vằng là một loại thảo dược có nững công dụng kỳ diệu đối với phụ nữ sau sinh. Liệu chè vằng có thực sự tốt như lời đồn hay không thì chúng ta cùng tìm hiểu thêm qua bài viết sau!
Chè vằng là cây gì và đặc điểm của loại thảo dược này
Chè vằng còn có tên gọi khác là chè cước man hay cẩm văn, dây vắng, lài ba gân (Jasminum subtriplinerve) là loài thực vật có hoa thuộc họ Ôliu được Blume mô tả khoa học lần đầu tiên năm 1851.
Chè vằng trong tự nhiên
Cây chè vằng mọc hoang ở khắp nơi, là loại cây bụi nhỏ, đường kính thân không quá 6mm. Thân cây cứng và có đốt, từng đốt vươn dài hàng chục mét, phân nhánh nhiều. Vỏ thân nhẵn màu xanh lục. Lá mọc đối hình mác, phía cuống tròn, mũi nhọn, có ba gân chính nổi rõ ở mặt trên, mép nguyên, càng lên ngọn thì cành lá càng nhỏ. Hoa màu trắng mọc thành xim ở đầu cành và quả có hình cầu. Chúng ta dễ dàng nhìn thấy chè vằng ở rất nhiều nơi trên đất nước, đặc biệt là tỉnh Quảng Trị.
Chè vằng được phơi khô để sử dụng lâu dài
Nghiên cứu dược lý đã chứng minh trong lá chè vằng có chứa alcaloid, nhựa, flavonoid nên có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, làm tăng nhanh tái tạo tổ chức, làm mau lành vết thương và không chứa độc. Bộ phận dùng làm thuốc là lá tươi hoặc cành nên thường được sử dụng phần thân và lá. Hiện tại, rất nhiều địa phương trồng và phát triển cây chè vằng để làm các chế phẩm sản xuất. Ngoài ra, các công ty cũng sản xuất các loại chè vằng khô, chè vằng đóng túi và cao chè vằng. Chè vằng có vị ban đầu hơi ngăm ngăm đắng, nhưng sau khi uống sẽ hơi ngọt và có mùi thơm, trong các lần sử dụng đầu tiên người dùng sẽ không thích, tuy nhiên sau một thời gian, chè vằng sẽ là nước uống ưa thích hàng ngày.
Tác dụng của chè vằng
Chè vằng có tác dụng rất tốt đối với sản phụ sau sinh, đây là điều đã được rất nhiều các cơ quan tổ chức kiểm nghiệm và chứng minh. Chè vằng có tác dụng lợi sữa, giúp sữa đặc và mát khiến trẻ hay ăn chóng lớn. Ngoài ra, mẹ còn tiêu mỡ bụng, giản cân hiệu quả hơn đặc biệt là ở vòng bụng. Chất glycosit, chất đắng có trong chè giúp tiết sữa cho các mẹ sau sinh.
Chè vằng có khả năng làm giảm chứng mất ngủ và ăn không ngon. Những người hay bị mắc các bệnh đầy bụng, cương cứng bụng khi dùng chè vằng sẽ thấy giảm đáng kể tình trạng này, có thể nhận biết được sự khác biệt ngay sau 1 tuần sử dụng. Ngoài ra cũng giúp các người lớn tuổi có giấc ngủ tốt hơn, giấc ngủ sâu và dài hơn. Tuy nhiên nên sử dụng thường xuyên là điều tốt nhất, có thể thay cho nước uống hàng ngày.
Khi bị cao huyết áp, mỡ máu, mỡ gan thì nên sử dụng chè vằng. Thực tế cho thấy những người thường xuyên sử dụng chè vằng có sức khỏe rất tốt đặc biệt rất ít khi mắc các bệnh về huyết áp, máu nhiễm mỡ. Theo y học cổ truyền, chè vằng có tính mát giúp giảm nhiệt mát gan tiêu viêm hoạt huyết.
Chè vằng có tác dụng giảm cân rất tốt, việc uống chè vằng hàng ngày, có thể thay cho nước uống hàng ngày sẽ giúp cho việc giảm cân thực sự mang lại hiệu quả.
Nước chè vằng dùng hàng ngày rất có lợi cho sức khỏe
Chè vằng là thành phần chính trong thang thuốc chữ bệnh kinh nguyệt không đều ở phụ nữ. Với công thức kết hợp 20g chè vằng, 16g ích mẫu, 16g hy thiêm với 8g ngải cứu thái nhỏ, phơi khô sắc với 400ml nước đến khi nước cạn còn 100ml thì uống làm 2 lần trong ngày.
Chè vằng có tác dụng kháng khuẩn mạnh nên dùng chè tươi, rửa sạch, giã nát, thêm ít cồn rồi đắp lên ngực, ngày 3 lần sẽ đỡ được bệnh áp xe vú.
Cành, lá chè đã được chứng minh là rất hiệu quả trong việc trị chứng đau bụng kinh, chậm kinh ở phụ nữ. Chỉ cần lấy lá chè vằng thái nhỏ, phơi khô, 1kg này nấu với 3 lít nước trong khoảng từ 3 đến 4 giờ rồi để nước đầu riêng ra, sau đó tiếp tục cho 2 lít nước đun sôi trong 2 giờ. Cuối cùng trộn 2 nước lại rồi đun khô thành cao nước chè vằng mềm. Mỗi ngày uống từ 1-2g cao với nước ấm.
Do chè vằng có tính kháng khuẩn, kháng viêm cao nên để diệt vi khuẩn trong miệng, bệnh nhân sẽ dùng chè vằng tươi, rửa sạch rồi nhai để chữa bệnh răng miệng. Ngoài ra có thể dùng nước chè vằng đun để rửa vết thương.
Không chỉ có tác dụng hiệu quả với phụ nữ sau sinh mà người cao tuổi dùng chè vằng thường xuyên sẽ có tác dụng rất tốt đến sức khỏe, điều này đã được khoa học chứng minh. Người cao tuổi dùng thường xuyên sẽ giúp xương chắc khỏe, tuần hoàn máu tốt hơn, giấc ngủ ngon hơn, huyết áp ổn định và hấp thụ tốt hơn. Có thể nói đây là một món quà quý giá đối với người già.
Theo kinh nghiệm dân gian Việt Nam thường dùng lá chè vằng đun lấy nước tắm rửa chữa bệnh ghẻ, ngứa hay lở chốc. Tại miền Nam nước ta, thân cây vằng được sử dụng đan rế hay đánh day thừng vì cây rất dai. Lá được dùng dưới dạng thuốc sắc hay pha như pha trà để trị chứng sưng vú, mụn nhọt. Ngoài ra lá chè vằng còn dùng chữa rắn rết hay côn trùng cắn nói chung là các bệnh về da. Rễ của cây vằng mài với dấm thanh có tác dụng làm hết mủ, ung nhọt.
Phương pháp chế biến chè vằng
Cách nấu như nấu nước chè xanh, nhưng khác với chè xanh là được nước, không thiu. Chè vằng có thể đun lại ba lần, uống vẫn đậm. Khi đun cần nhỏ lửa, nếu không chè vằng sẽ trào ra ngoài. Thành quả đặt được là nước đặc có màu vàng sậm.
Cây chè vằng sau khi thu hoạch thì mang về phơi, sấy khô cắt nhỏ ra là có thể sử dụng và bảo quản trong túi bóng lâu dài.
Ngoài ra, chè vằng còn được chế biến thành cao với tinh chất 100% từ cây chè vằng, qua một quá trình chiết suất và cô đặc kéo dài từ 4-5 năm ngày được đun nấu liên tục với lượng nhiệt vừa đủ. Cách sử dụng cao chè vằng rất đơn giản lại tiện lợi. Mỗi miếng cao chè vằng đã đóng sẵn chỉ cần pha từ 1-2 lít nước hoặc tỷ lệ khác tùy thuộc vào nhu cầu và sở thích cá nhân sử dụng của từng người. Nước cao chè vằng có thể uống khi còn ấm hoặc để lạnh. Sử dụng nước chè vằng thay nước uống hàng ngày rất có lợi cho sức khỏe gia đình.
Những lá cao chè vằng sau khi được chế biến
Như vậy, chè vằng là một loài thảo dược quý thực sự với những công dụng tuyệt vời mà không phải ai cũng biết. Có thể nói, chè vằng – cây thuốc quý của mọi nhà và là bạn đồng hành của phụ nữ sau sinh.
