Có lẽ hình ảnh lá mơ đã rất quen thuộc với người dân Việt Nam. Đây là một loài cây khá phổ biến, không chỉ dùng làm rau gia vị ăn kèm trong các món ăn mà lá mơ còn có tác dụng trị nhiều loại bệnh.
Mô tả
Ảnh. Lá mơ
Lá mơ hay còn gọi là mơ tam thể, lá thúi địch. Lá mơ tên khoa học là Paederia tomentosa. Đây là loại cây dây leo, rất dễ trồng. Lá mọc đối hình trứng, có nhiều lông mịn trên gân lá nên còn gọi là lá mơ lông. Lá có một mặt màu tím nhạt, một mặt xanh. Hoa có màu tím.
Ở Việt Nam cây lá mơ có 5 loài nhưng mơ lông là loài phổ biến nhất. Lá mơ có nguồn gốc từ Ấn Độ, Malaisia. Lá mơ mọc ở hầu khắp các tỉnh trừ vùng núi cao trên 1600 m. Người ta thường trồng lá mơ ở hàng rào, bờ ao, vườn, do cây dễ sống. Có nơi lá mơ được trồng để làm thuốc. Cây lá mơ lông có 2 loại gồm lá màu xanh và loại mơ tam thể.
Thành phần dược liệu
Lá mơ chứa tinh dầu rất hăng của mùi bisulfur carbon và alcaloid, paederin. Lá mơ lông rất dễ nhận biết do có mùi thối khó chịu trong thành phần hóa học chứa methyl mercaptan. Lá mơ có vị hơi đắng, hơi mặn, mùi hôi, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, sát trùng.
Người ta chiết xuất được từ lá một alkaoid-một hợp chất hữu cơ có hoạt tính sinh lí cao với cơ thể người, đặc biệt với hệ thần kinh gọi là paederin. Chất tinh dầu sulfur dimethyl disulphit có tác dụng như thuốc kháng sinh, chống viêm. Do đó lá mơ còn có tác dụng chữa bệnh.
Công dụng của lá mơ
Theo y dược cổ truyền, lá mơ có vị chua, tính bình, trừ phong hoạt huyết, giải độc, trừ thấp, tiêu thũng. Thường dùng chữa các bệnh đau khớp, đau bụng, thực tích, cam tích, mụn nhọt. Sau đây là một số bài thuốc từ lá mơ.
Chữa ho gà
Lá mơ 150g, bách bộ, cỏ mần trầu, rễ chanh, cỏ nhọ nồi, rau má mỗi vị 250g, cam thảo 150g, trần bì 100g, gừng 50g, đường vừa đủ. Tất cả cho vào 6 lít nước, đun sôi còn 1 lít, chia ra ngày uống 2-3 lần.
Chống co giật
Nghiền nát khoảng 15-60g lá mơ tươi, thêm một bát nước ấm, khuấy đều, vắt lấy nước, uống trước bữa tối.
Chữa viêm tai ở trẻ nhỏ
Khi tắm cho trẻ nhỏ có thể vô tình bị nước rơi vào tai, để lâu ngày gây viêm tai, khiến trẻ quấy khóc. Trong trường hợp này lấy lá mơ hơ trên lửa cho nóng, sau đó vò lá và nhét vào tai trẻ, để qua đêm đến sáng hôm sau. Lá mơ sẽ hút hết mủ ra, khiến trẻ hết đau, ngủ ngon hơn.
Trị chứng kiết lị
Nếu bị kiết lị mới phát hiện thì lấy một nắm lá mơ, một nắm lá phèn đen rửa sạch, nhúng qua nước sôi, vẩy khô, đem giã nát, vắt lấy nước cốt uống. Ngày 2-3 lần là khỏi.
Nếu bị lâu ngày, lấy một nắm lá mơ tươi, rửa sạch, đập một quả trứng gà trộn đều, cho lên chảo hấp khô, không cho gia vị. Ăn như vậy ngày 3 lần, ăn liên tục 2-3 ngày là khỏi.
Hoặc cách khác lấy lá mơ 20g, cỏ phượng vĩ 20g, hạt cau 25g, cỏ sữa 100g, rau sam 100g. Tất cả sắc nước uống, ngày 1 thang. Uống 3 ngày.
Trị giun sán
Lấy 50 g lá mơ rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cốt, cho một ít muối uống vào buổi sáng lúc đói rất hiệu nghiệm. Ngoài ra có thể lấy 30g lá mơ tươi rửa sạch, cho thêm 50 ml nước sôi để nguội, thụt vào hậu môn trước khi đi ngủ sẽ trị được giun kim.
Trị bệnh tiêu chảy do nóng
Khi bị tiêu chảy do nhiệt với các biểu hiện như phân khẳm, nước tiểu vàng, bụng quặn đau, đầy hơi, khát nước nhiều, hậu môn nóng rát. Dùng 16g lá mơ, 8g nụ sim sắc với 500 ml nước, còn 200ml, uống trong ngày, mỗi lần 100ml.
Đau dạ dày
Lấy khoảng 20-30 g lá mơ rửa sạch, giã nát, vắt lấy nước cốt, uống một lần trong ngày. Kiên trì một thời gian sẽ khỏi.
Chữa giảm đau khi bị đầy hơi, bí tiểu
Lấy 15-60 g lá mơ tươi, đun sôi với khoảng 3 chén nước, gạn lấy nước rồi cho vào dung dịch một ly nước trái cây. Uống hỗn hợp trên ngày 1 lần, có tác dụng giảm đau, nhuận tràng, lợi tiểu, thanh lọc cơ thể và kích thích cảm giác ngon miệng.
Tiêu hủy protein
Khi ăn các món ăn nhiều đạm như thịt chó,người ta thường ăn kèm với lá mơ. Tại sao lại như vậy? Nguyên nhân là do lá mơ giúp tiêu hủy protein rất tốt. Thịt chó nhiều đạm nên thường gây ra tình trạng đầy bụng, khó tiêu, kiết lị sau khi ăn. Ngoài ra thịt chó rất nóng, do đó nhiều người thường bị ngứa ngoài da do gan không đào thải hết protein từ thịt chó. Tuy nhiên nếu kết hợp ăn lá mơ với thịt chó thì sẽ giải quyết được những rắc rối nói trên.
Chữa đau mỏi ở người già
Người già thường bị phong thấp, nhức mỏi khi thay đổi thời tiết. Có 3 cách từ lá mơ có thể giúp giảm đau hiệu quả.
Cách 1: Dùng lá mơ tươi sắc lấy nước uống, có thể cả thân và lá đều được.
Cách 2: Giã nát lá mơ rồi cho vào cốc, đổ nước sôi, hãm như trà. Sau đó rót nước ra cốc cho thêm rượu vào để uống. Vì rượu có tác dụng dẫn thuốc chạy khắp cơ thể giúp giảm đau nhanh hơn.
Cách 3: Lấy cả cây gồm thân và lá mơ rồi băm nhỏ, sau đó phơi khô. Dùng 1 kg lá mơ khô ngâm với 2 lít rượu, ngâm trong 10 ngày là có thể uống. Rượu này vừa uống, vừa xoa. Mỗi ngày 1 đến 2 ly nhỏ.
Làm lành vết thương
Lấy một nắm lá mơ xay thật mịn, đắp vào vết thương.
Chữa viêm đại tràng
Ảnh. Lá mơ chữa viêm đại tràng
Nguyên liệu: lá mơ 100g, gừng tươi 10g, lòng đỏ trứng gà 1 cái. Đem lá mơ rửa sạch, thái nhuyễn. Gừng bỏ vỏ, giã nát. Trộn lá mơ, gừng tươi, lòng đỏ trứng gà rồi cho lên chảo chưng chín. Ăn khi còn nóng, ăn liên tục trong vòng 5 ngày.
Lá mơ còn là một loại gia vị khá phổ biến
Ảnh. Lá mơ ăn với thịt chó
Ngoài tác dụng chữa bệnh, chúng ta thường thấy lá mơ được sử dụng làm gia vị ăn kèm trong một số món ăn. Nhắc đến lá mơ người ta thường nhắc đến thịt chó, gỏi cá, nem thính…Bởi đó là những món ăn giàu đạm thường được kết hợp ăn kèm với lá mơ.
Lá mơ được biết đến là một loại gia vị ăn kèm khá ngon. Nếu ai đã từng ăn lá mơ chắc hẳn không thể quên được mùi vị hơi hắc, có một chút chua, hơi đắng đặc trưng, sau đó là cảm giác ngọt, bùi ở đầu lưỡi.
Do lá mơ dễ trồng nên được nhiều người biết đến và sử dụng như một loại rau và chữa trị một số bệnh thường gặp trong dân gian.
Với những thông tin trên, hi vọng sẽ giúp các bạn sử dụng lá mơ – một cây thuốc quanh ta một cách hiệu quả nhất.
