Sài đất – Thường được là húng trám, ngổ núi, cúc nháp, cúc giáp, hoa múc… thuộc họ cúc. Đây là loại cây mọc hoang và được trồng làm thuốc. Từ xưa đến nay, ông cha ta thường dùng cây sài đất tươi để làm thuốc, có thể dùng đến 100 g dưới dạng thuốc sắc (nếu dùng khô, liều có thể tới 50 g).
Những thông tin cơ bản về cây Sài dất
Cây Sài đất – còn có tên khoa học là Wedelia chinensis (Osbeck) Merr. Một loài thuộc họ Cúc – Asteraceae. Nhiều nơi gọi cây này là Húng trám, Ngổ núi, Cúc nháp, Hoa múc.
Cách nhận biết cây sài đất, cây sài đất mọc ở đâu
Sài đất là một loại cỏ sống dai, mọc lan bò, thân mọc lan tới đâu rễ mọc tới đấy. Thân nó có màu xanh, lông trắng, cứng, nhỏ. Lá gần như không cuống, mọc đối, hình bầu dục thon dài, có lông nhỏ cứng ở cả hai mặt
Theo Đông y, sài đất có vị ngọt, hơi chua, tính mát
Cách trồng cây Sài đất
Chỉ cần cắt thân Sài đất thành từng đoạn dài 20 – 30cm, vùi 2/3 xuống đất, sau 15 – 20 ngày cây sẽ mọc tốt.
Bộ phận có thể dùng và chế biến của cây Sài đất
Bạn có thể dùng cây Sài đất tươi hoặc khô. Loài cây cho thu hoạch quanh năm, tốt nhất vào tháng 4 – 5, lúc cây đang ra hoa, cắt sát gốc, tưới nước, bón phân sau 15 ngày lại thu hoạch được.
Thành phần hóa học – dược chất trong sài đất
Các nghiên cứu khoa học cho thấy rằng: trong dịch ép của cây sài đất có chứa:
- Dầu hoà tan 11,2%
- Hợp chất béo 29,7%
- Phytosterol 3,75%
- Caroten 1,14%
- Chlorophylle 3,75%
- Nhựa 44,95%
Ngoài ra trong sài đất còn có đường, tanin, saponin, các chất có solice, pectin, mucin, lignin và các chất có cellulose. Trong lá sài đất còn có chất wedelolactone – Đây vừa là một flavonoid vừa là một cumarin có nhiều công dụng hữu ích trong điều trị viêm tấy ngoài da, mụn nhọt, lở loét…
Hình ảnh cây sài đất
Tác dụng của cây sài đất
Cây sài đất trị cảm cúm
Trong y học cổ truyền có rất nhiều thảo dược điều trị cảm cúm rất hiệu quả và an toàn. Và sài đất là một loại thảo dược như vậy. Nó dễ tìm và thường được sử dụng phổ biến. Bởi vốn dĩ nó là cây mọc hoang nên rất dễ trồng.
Sài đất có rất nhiều loại khác nhau nhưng chỉ loại cây có hoa màu vàng, cuống dài, lá nhám có lông, rìa lá có răng cưa là thường dùng làm thuốc. Điều dễ nhận biết nhất của loại này là có mùi thơm như rau ngò om, thường gọi là cây ngổ đất.
Theo kinh nghiệm dân gian, nên dùng cả cây, chỉ bỏ rễ. Dân gian thường dùng cây sài đất tươi để làm thuốc thì hiệu quả sẽ cao hơn. Bạn cũng có thể phơi khô để sử dụng dần. Đặc biệt cần bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, sạch sẽ. Với tính chất thanh nhiệt, giải độc và tính mát của mình, sài đất thực sự có công dụng trị cảm cúm rất hiệu quả.
Bài thuốc chống cảm cúm từ sài đất: Bạn hãy dùng sài đất 12g, kim ngân hoa 20g, mạn kinh tử 10g, tía tô 8g, kinh giới 8g, cam thảo 4g. Sắc cùng với 3 lát gừng tươi uống ngày 1 thang, chia 3 lần.
Sài đất trị rôm sẩy ở trẻ em hiệu quả
Sài đất trị rôm sảy trẻ em hiệu quả
Để phòng tránh cho trẻ khỏi rôm và tránh da bị nhiễm khuẩn trong những ngày hè nóng bức, các bà mẹ thường cho trẻ mặc quần áo có chất sợi tự nhiên, thấm mồ hôi, rộng rãi tránh dùng những loại vải dày, vải nylon bí mồ hôi. Cho trẻ sinh hoạt ở nơi thoáng đãng. Cùng như thường xuyên tắm cho trẻ, khi có mồ hôi cần dùng khăn sạch lau khô ngay. Hạn chế các thức ăn quá ngọt như chocolate, kẹo, nên cho trẻ ăn nhiều thức ăn mát như hoa quả, bột sắn dây, rau xanh, uống đủ nước… Không để trẻ chơi ở ngoài nắng… Có rất nhiều cách phòng rôm xảy.
Nhưng ngoài việc cho ăn những thức ăn mát, vệ sinh thân thể sạch sẽ…, các bà mẹ có thể đun lá sài đất tắm cho em bé. Trong lá sài đất có tác dụng kháng khuẩn, diệt các vi khuẩn cộng sinh trên da nên nó phòng rôm xảy hiệu quả.
Tuy nhiên, các mẹ cũng không nên tắm lá sài đất thường xuyên và kéo dài cho cháu. Bởi nếu tắm nhiều sẽ khiến da trẻ trở nên nhạy cảm hơn. Tốt nhất, tuần trong vòng 1 tuần đến khi hiện tượng nổi rôm của cháu hết và khỏi thì dừng.
- Bài thuốc trị rôm trẻ em: Bạn hãy dùng sài đất 50g, nấu lấy nước rồi tắm cho trẻ. Hãy tắm nước lên vùng bị rôm, lấy bã sài đất xát nhẹ vào vùng có rôm sảy của trẻ. Ngày tắm 1 lần, kéo dài liên tục khoảng 1 tuần.
- Bài thuốc trị rôm khi rôm nổi thành đám: Hãy dùng sài đất lấy 100g, xay nhuyễn, cho thêm ít muối ăn, thêm 100ml nước đun sôi để nguội rồi vắt lấy nước chia ra 2 lần uống trong ngày. Các mẹ cũng có thể dùng bã để đắp lên nơi có rôm nổi thành đám mảng của trẻ trong vòng 30 phút. Hoặc là dùng cây khô, ngày dùng 50g thêm nửa lít nước, sắc và cô lại cho đến khi còn 200ml. Ngày chia 2 lần uống trong ngày. Uống đều đặn đến khi khỏi hoàn toàn thì thôi.
Cây sài đất trị các bệnh viêm nhiễm ngoài da
Bài thuốc trị chỗ viêm nhiễm phần mềm: Sử dụng lá sài đất lấy khoảng chừng 20-30g, rửa sạch, giã nát. Sau đó đắp lên vùng cơ, da, phần mềm bị viêm tấy lan tỏa hay khu trú, viêm quầng, áp xe đầu đinh, viêm ở khớp xương, ở răng, ở vú, sưng bắp chuối, mụn nhọt, chốc đầu, đau mắt… Chú ý là bạn không dùng trong trường hợp viêm đã chuyển sang giai đoạn mưng mủ, áp xe hóa.
Hạ sốt từ sài đất
- Bài thuốc trị sốt cao: Bạn hãy lấy 50g sài đất tươi giã nát, pha cùng với nước rồi lọc bỏ bã uống. Ngày uống 2 lần. Nhớ uống ngay khi sốt mới ở 38 độ. Còn phần bã sài đất, bạn có thể chườm trán, đắp lòng bàn tay chân, nách, 2 bên bẹn để hạ sốt.
- Bài thuốc hỗ trợ điều trị sốt xuất huyết: Dùng sài đất 15g, cỏ nhọ nồi 15g, rễ cỏ tranh 15g, lá cối xay (sao vàng) 10g, kim ngân hoa 12g và bồ công anh 12g, hoa hòe 8g. Hãy sắc cùng 3 lát gừng tươi, uống ấm chia 2 lần mỗi ngày.
Trị mẩn ngứa ngoài da, dị ứng các loại
- Bài thuốc cắt cơn ngứa: Sử dụng sài đất 30g, kim ngân hoa 30g, kinh giới 15g, rau má 15g, lá khế 10g. Tất cả các thành phần rửa sạch cho vào nồi với nước, đun sôi, để nguội dần. Sau đó, khi còn âm ấm thì lấy khăn thấm nước lau người khi mẩn ngứa, viêm da dị ứng, eczema ngoài da, ngứa da theo mùa, ngứa da vào đợt khô hanh.
- Bài thuốc ngứa da có mọc mụn trên da: Lúc này bạn hãy dùng sài đất 15g, kim ngân hoa 12g, cam thảo 4g, ké đầu ngựa 6g, liên kiều 10g, nhân trần 12g, sa sâm 12g, tân quy 15g. Sau đó sắc ngày 1 thang lấy 300ml uống chia 2 lần. Bài thuốc này còn có công dụng trị ghẻ lở, ghẻ ruồi, ngứa, mọc mụn toàn thân. Nếu bạn sử dụng cho trẻ em từ 4 tuổi đến 12 tuổi uống thì chỉ dùng lượng bằng 1/3 thang thuốc trên.
Cây sài đất có mấy loại:
Hiện tại ở nước ta cây sài đất có 2 loại là:
Cây sài đất hoa vàng: hoa mọc thành cụm, mọc ở đầu và có mầu vàng tươi.
Cây sài đất hoa trắng: có hình dáng giống với sài đất hoa vàng nhưng ở đầu hoa có mầu trắng
Trên đây là một số bài thuốc dân gian hiệu quả của sài đất. Bạn đã nắm rõ được những bài thuốc này chưa? Hãy thử áp dụng nó nhé. Khi thực hiện các bài thuốc trên thì các bạn vẫn nên tham khảo thêm ý kiến của các sĩ để có thể đạt hiệu quả cao nhất.
