Thảo quyết minh là loại cây mọc hoang nhiều ở Việt Nam. Tuy nhiên ít người biết đến tác dụng chữa bệnh không ngờ của cây thảo quyết minh.
Mô tả
Ảnh. Cây thảo quyết minh
Thảo quyết minh hay còn gọi là cây muồng ngủ, cây đậu ma, quyết minh tử. Thảo quyết minh có tên khoa học là Cassia tora L. Cây thảo quyết minh thuộc họ đậu.
Là cây thảo, sống hàng năm. Thân cây cao khoảng 60-90 cm. Lá kép một lần lông chim chẵn, mọc so le, gồm 2-3 đôi lá chét, hình trứng ngược. Hoa mọc 1-3 cái ở kẽ lá, có màu vàng. Quả loại đậu, hình trụ, dài 8-14 cm, trong chứa 8-20 hạt. Hạt có hính trụ, hai đầu vát chéo giống viên đá lửa, màu nâu xám, bóng, xếp thành một hàng dọc.
Cây thảo quyết minh mọc hoang ở các bãi cỏ, ven đường vùng trung du và miền núi khắp đất nước ta. Cây thảo quyết minh mọc nhiều ở các tỉnh Nghệ An, Phú Thọ, Hòa Bình, Lạng Sơn, Cao Bằng,…
Bộ phận dùng và thu hái
Bộ phận dùng làm thuốc của cây thảo quyết minh là hạt. Hạt thu hoạch vào mùa thu. Khi quả già bắt đầu đen vỏ ngoài đem cắt cả cây về phơi khô, đập lấy hạt, loại bỏ tạp chất rồi phơi lại cho thật khô. Độ ẩm của hạt khi được phơi khô không quá 12%, tạp chất không quá 2%.
Thành phần hóa học
Ảnh. Hạt thảo quyết minh
Hạt thảo quyết minh có chứa antragycosid, albumin, lipid, chất nhầy, chất màu, tanin.
Công dụng của thảo quyết minh
Tính vị của hạt thảo quyết minh có vị mặn, tính bình quy vào hai kinh can, thận. Thảo quyết minh có tác dụng nhuận tràng, mát gan, lợi mật, lợi tiểu, thanh nhiệt.
Trị viêm màng tiếp hợp cấp (mắt đỏ sưng đau, chảy nước mắt).
Dùng các vị thuốc : hạt quyết minh 16g, cúc hoa 12g, mạn kinh tử 12g, hoàng cầm 12g, bạch thược 12g, thạch cao 12g, xuyên khung 6g, mộc tặc 12g. Sắc nước uống.
Cách khác: dùng trà quyết minh hoa cúc
Hoa cúc 3g, sơn trà 15g, hạt thảo quyết minh 10g, giã nát. Hãm nước sôi khoảng 30, sau đó uống như trà, uống nhiều lần trong ngày. Trà này còn phù hợp với người cao huyết áp, lượng máu mỡ cao. Nếu uống lâu dài sẽ có tác dụng sáng mắt, giảm béo.
Trị bệnh đau mắt đỏ
Quyết minh tử sao vàng 12g, sài hồ, đạm trúc điệp, cúc hoa mỗi thứ 12g, hoàng liên, phòng phong mỗi thứ 8g, thăng ma 4g, tế tân 2g, cam thảo 4g. Sắc nước uống.
Bạch cúc thảo quyết minh ấm
Hoa cúc 10g, sa uyển tử 10g, gan lợn 60g, hạt thảo quyết minh 10g.
Lấy 3 vị thuốc rửa sạch đựng trong túi vải, bỏ vào nồi đất cùng với gan lợn, cho nước vừa phải, đun sôi nhỏ lửa trong vòng 30 phút. Sau đó vớt gan lợn ra thái miếng, cho ít gia vị vào là dùng được, kết hợp ăn gan và uống nước thang. Ăn liền trong mấy ngày.
Công dụng: Dùng cho người do can thận âm khuy sinh ra mờ mắt, đầu váng hoa mắt, nhiều nước mắt.
Hạ huyết áp
Ảnh. Trà thảo quyết minh
Râu ngô 10g, hạt thảo quyết minh 10g, hoa cúc 10g. Hãm nước sôi, uống chữa bệnh cao huyết áp.
Cách khác: hạt thảo quyết minh 6g, tể thái tử 6g, thanh tương tử 6g. Nghiền chung thành bột thô, bỏ túi vải, hãm nước sôi uống nhiều lần thay trà. Ngày 1 thang.
Làm giảm mỡ máu
Hạt thảo quyết minh 20 g, trần bì 10g, rễ sắn dây 20g, phục linh 10g, sinh địa 15g, xuyên khung 12g, đan sâm 12g, trạch tả 15g, hoa cúc 15g, nhẫn đông đằng 20g, qua lâu 30g. Sắc uống ngày 1 thang có tác dụng thanh nhiệt, chữa bệnh mỡ máu cao.
Minh mục giảm phi trà (trà sáng mắt giảm béo)
Hạt thảo quyết minh 30g, mị hầu đào hay còn gọi là quả dương đào 1 quả, lá sen tươi 25g. Lá sen tươi rửa sạch, giã nát, cho vào cốc có nắp cùng với hạt thảo quyết minh, 1 quả dương đào. Hãm nước sôi uống.
Thuốc cam tích cho trẻ con
Gan tươi gà mái 1 buồng, hạt thảo quyết minh 20g, sơn tra 10g. Gan gà giã nát, các vị thuốc nghiền thành bột mịn, trộn với nhau, nặn thành quả to như quả trứng gà, bọc vào vải băng sạch, cho 500 ml nước vo gạo vào nồi. Tất cả sắc lên còn 100 ml. Dùng uống 1 lần lúc đói trước ăn. Ăn thuốc trước, sau đó uống nước.
Dùng cho người viêm âm đạo do nấm
Hạt thảo quyết minh 30g, cho nước vào đun sôi, để ấm rửa âm đạo. Ngày 1 lần, mỗi lần 15-30 phút. Mỗi liệu trình làm 10 ngày.
Chữa mất ngủ
Mất ngủ là một trạng thái liên quan tới tân, can, tỳ, thận hay ảnh hưởng trực tiếp tới gan-lá lách-thận-mật. Vì vậy bạn có thể dùng bài thuốc cổ truyền từ cây thảo quyết minh. Đối với những người thường mắc các chứng bệnh hồi hộp, khó ngủ, đau đầu chóng mặt, tinh thần căng thẳng dùng bài thuốc sau:
Thảo quyết minh 30g sao vàng, tâm sen 10g, thạch xương bồ thái nhỏ sấy giòn 20g, mạch môn bỏ lõi, sao khô 25g.
Đối với người khó ngủ, tinh thần bồn chồn, bất an: Dùng hạt thảo quyết minh sao cháy 12g hãm nước uống hàng ngày. Hoặc uống vào buổi chiều, trước lúc đi ngủ.
Thanh nhiệt
Thảo quyết minh thường có vị ngọt, đắng, lạnh do đó có tác dụng thông kinh lạc, trừ phong, thanh nhiệt. Thảo quyết minh và tâm sen đã sao vàng đem tán bột mịn, luyện với nước đường làm thành viên. Mỗi viên khoảng 1,5g, đóng gói. Người lớn uống trung bình mỗi ngày 10 viên chia làm 2 lần sáng, tối. Trẻ em uống ngày 5 viên. Khi uống thuốc cần hạn chế ăn những thức ăn chua, có nhiều mỡ.
Chữa táo bón
Đối với những người đại tiện khó, nhất là về mùa hè nóng nực, cơ thể mất nhiều mồ hôi, tân dịch hao tổn. Đối với người trẻ dùng hạt thảo quyết minh sao vàng 20g/ngày. Hãm lấy nước uống, uống nhiều lần đến khi phân nhuận.
Với người cao tuổi hoặc phụ nữ sau sinh, trẻ em bị táo. Dùng hạt quyết minh sao cháy 16g/ngày, hãm nước uống.
Với trẻ nhỏ mới sinh bị táo bón dùng 1-2g hạt thảo quyết minh cho thêm nước sôi hoặc sữa mẹ hấp trên mặt nồi cơm khi cạn, gạn lấy nước để nguội cho trẻ uống, có thể thêm ít mật ong cho dễ uống. Uống cho đến khi hết táo bón.
Chữa rắn cắn
Lá thảo quyết minh và rau răm, củ sả mỗi thứ 50g, giã nát, thêm nước, gạn uống còn bã đắp vào vết rắn cắn.
Chữa hắc lào
Lá thảo quyết minh 20g giã nát, ngâm với 50 ml rượu hoặc giấm, dùng bôi hàng ngày, chữa bệnh hắc lào.
Những lưu ý khi dùng thuốc
- Những người bị viêm đại tràng mạn tính, đau bụng ỉa chảy kinh niên, huyết áp thấp kiêng uống hạt thảo quyết minh dài ngày.
- Người huyết áp thấp không dùng.
- Khi uống thông tiện, không nên sắc lâu.
Thảo quyết minh có rất nhiều tác dụng chữa bệnh. Hi vọng với những thông tin hữu ích trên sẽ giúp các bạn có được những bài thuốc chữa bệnh đơn giản mà hiệu quả từ thảo quyết minh.
